سلام بر همراهان همیشگی پست های آموزشی و فناوری وبسایت رسمی IDH. در این نوشته قصد داریم به مقایسه سه پیام رسان معروف واتس‌اپ، سیگنال و تلگرام بپردازیم.
اخیراً جمع آوری اطلاعات کاربران پیام رسان واتس‌اپ (WhatsApp) توسط این پلتفرم، سروصدای زیادی به پا کرد که در پی آن بسیاری از کاربران این پیام رسان مطرح دنیا از آن خارج شده و به سمت پیام رسان های دیگر بخصوص پیام رسان سیگنال (Signal) و تلگرام (Telegram) کوچ کردند.
آمارها نشان می دهد واتس‌اپ در حال حاضر بیش از ۲ میلیارد کاربر فعال در سراسر جهان دارد.
کوچ کاربران جهانی از یک پیام رسان اجتماعی به دیگری، اتفاق جدیدی نیست و قبلاً نیز اتفاق افتاده است، به طوری که کاربران فضای مجازی بارها از یک پلتفرم اجتماعی به دلایلی مثل عدم رضایت از کیفیت سرویس دهی، نارضایتی از قوانینی که بر آنها تحمیل شده، وجود باگ های امنیتی و… به پلتفرم دیگری مهاجرت کرده اند.
در طول تاریخ پیام رسان های اجتماعی، کوچ کاربران از یاهومسنجر، وایبر، لاین، واتس‌اپ، وی چت، تانگو، تلگرام طلایی، هاتگرام، ویسپی و… اتفاق افتاده است.
***
به روز رسانی جنجالی واتس اپ
این بار، ماجرا از ششم ژانویه آغاز شد؛ وقتی واتس‌اپ اعلام کرد کاربران این اپلیکیشن تا هشتم فوریه (۲۰ بهمن) زمان دارند که با مفاد به‌روز رسانی جدید و تغییر شرایط استفاده از سرویس این پیام رسان که شامل جمع آوری اطلاعات نظیر شماره تلفن ها و اطلاعات مکان توسط فیس بوک (شرکت مادر واتس‌اپ) است، موافقت کنند تا دسترسی به این برنامه را از دست ندهند.
البته به دلیل وجود قوانین سرسختانه حفاظت از حریم خصوصی در اتحادیه اروپا، واتس‌اپ توضیح داد که این تغییرات شامل کاربران خارج از اتحادیه اروپا و انگلیس است و تغییر حریم خصوصی، پیام هایی که کاربران با خانواده و دوستانشان رد و بدل می کنند را در بر نمی گیرد و کاربران ساکن اتحادیه اروپا و بریتانیا مجبور به پذیرش اجباری به‌روز‌رسانی جدید نیستند و می‌توانند گزینه اشتراک‌گذاری داده‌ها را رد کنند.
البته واتس اپ اعلام کرده که فعلاً این تصمیم را به تعویق می‌اندازد.
با این حال، بسیاری از کاربران در سراسر دنیا تصمیم گرفتند عطای استفاده از پیام رسان واتس‌اپ را به لقایش بخشیده و از سیگنال استفاده کنند که ظاهراً برای حریم خصوصی کاربران خود ارزش بیشتری قائل است.
امنیت پیام رسان سیگنال به قدری برجسته شد که افراد مشهور در حوزه ارتباطات و فناوری، از امنیت سیگنال ابراز اطمینان کردند.
به عنوان مثال «ادوارد اسنودن» افشاگر و کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، «ایلان ماسک» صاحب شرکت فناوری تسلا و ثروتمندترین فرد جهان، «جک دورسی» بنیانگذار و مدیر عامل توییتر و… همگی توصیه کردند که کاربران، سیگنال را جایگزین واتس اپ کنند.
این قضیه تا جایی پیش رفت که «ماسک» درست فردای روز اعلام سیاست های جدید حفظ حریم خصوصی واتس‌اپ و احتمال به اشتراک گذاری داده‌های بیشتر کاربران واتس‌اپ با فیسبوک، در روز پنجشنبه ۱۸ دی ماه (۷ ژانویه) توییت کرد: «از سیگنال استفاده کنید».
جالب است بدانید همین توییت دو کلمه ای (Use Signal) توفانی به پا کرد؛ ماجرا از این قرار است که بعد از اینکه «ماسک» در توییت خود، از دنبال کنندگانش خواست که از اپ سیگنال استفاده کنند، تشابه اسمی اپ Signal با نام یک شرکت به نام «Signal Advance» باعث شد سرمایه گذاران آمریکایی به خرید سهام این شرکت که تصور می کردند مالک پیام رسان سیگنال است، علاقه نشان دهند.
علاقه که چه عرض شود؛ برای خرید سهام آن هجوم بردند به طوری که ارزش این شرکت در عرض دو روز ۵۲۶ درصد رشد کرد (چیزی حدود ۵ برابر).
در پی این اتفاق، پیام رسان سیگنال هم توییت کرد که ارتباطی با شرکت Signal Advance ندارد!
پیام رسان سیگنال چیست؟
سیگنال (Signal) یک پیام‌رسان متن باز با امکان ارسال پیام متنی، صوتی و تصویری رایگان و امن است که برای اندروید، ios و دسکتاپ طراحی شده است و امکانات بسیاری دارد؛ از جمله:
- برقراری تماس صوتی و تصویری یک به یک
- امکان برقراری تماس صوتی و تصویری به صورت گروهی
- ارسال پیام‌های متنی
- تشکیل گروه
- استفاده از ایموجی یا استیکر
و… .
شاید بسیاری از کاربران به تازگی نام سیگنال را شنیده باشند، اما باید بدانید این پیام رسان جدید نیست و پیش از این یکی از روش های ارتباطی فعالان، جامعه هکرها و افراد دیگری بود که موقعیت های حساسی داشته و نگران حریم خصوصی خود بودند؛ ازجمله سناتورهای آمریکا و کارمندان کمیسیون اروپا.
سیگنال در سال ۲۰۱۳ راه اندازی شد.
در سال ۲۰۲۰ و در جریان اعتراضات سراسری در آمریکا به دلیل مرگ یک سیاهپوست به نام «جورج فلوید» هم سیگنال مورد توجه کاربرانی که تصور می کردند نیروهای اجرای قانون در آمریکا آنها را زیر نظر دارند، قرار گرفت.
اپلیکیشن سیگنال در جایگاه نخست امن‌ترین پیام‌رسان دنیا قرار دارد، چرا که تمامی ارتباطات متنی، صوتی و تصویری در این پیام رسان رمزگذاری سرتاسری (End To End Encryption) است و تنها افراد حاضر در یک ارتباط می‌توانند به پیام‌ها و محتواهای رد و بدل شده دسترسی داشته باشند و حتی خود کمپانی نیز نمی‌تواند آنها را ببیند.
اصلی ترین شعار سیگنال حفظ امنیت و حریم خصوصی است و ادعا می کند اطلاعات کاربران در اختیار هیچ دولت و آژانس تبلیغاتی قرار نگرفته و نخواهد گرفت.
جالب است بدانید برای ثبت نام در سیگنال، تنها داشتن یک شماره تلفن کافی است و این پیام رسان هیچ اطلاعاتی به جز شماره تلفن از کاربر خود نمی‌خواهد.
مسنجر سیگنال در ایران
با افزایش استقبال کاربران ایرانی از پیام رسان سیگنال، دسترسی به این اپلیکیشن از ۲۵ دی ماه توسط اپ‌استورهای ایرانی (کافه بازار، سیبچه، سیب اپ و مایکت) مسدود شد و دلیل آن دستور کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یا همان کارگروه فیلترینگ اعلام شد.
البته هرگز آمار دقیقی از میزان نصب سیگنال در ایران مشخص نشد؛ اما با توجه به اینکه تلگرام در ایران فیلتر است، پس از انتشار خبر اعمال سیاست‌های جدید توسط واتس‌اپ، کاربران ایرانی زیادی به نصب سیگنال علاقه نشان داده و شروع به استفاده از آن کرده بودند.
***
پس از آنکه اپل در کنفرانس WWDC 2020 از یک ابزار جدید رونمایی کرد که با برچسب‌های حریم خصوصی، درباره میزان جمع‌آوری دیتا توسط اپلیکیشن‌ها به کاربران خود اطلاع می‌دهد، برخی شرکت‌ها از جمله فیسبوک نسبت به این موضوع واکنش منفی نشان دادند!
وب سایت https://9to5mac.com/ حالا فاش کرده که فیسبوک مسنجر اطلاعات بیشماری از کاربران خود جمع آوری می کند و شاید به همین دلیل با ابزار جدید اپل برای اطلاع‌رسانی به کاربران و کسب رضایت از آنها برای جمع‌آوری اطلاعات، مخالف بوده است!
این وب سایت که به عنوان یک سایت خبری روزانه اپل فعالیت می کند، ادعا کرده فیسبوک مسنجر تعداد زیادی از اطلاعات شخصی و خصوصی کاربران خود را جمع‌آوری می‌کند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود:
- نام و شماره تلفن مخاطبین
- موقعیت مکانی دقیق
- تاریخچه خریدها و پرداخت‌ها و اطلاعات مالی
- ID مربوط به دستگاه و کاربر
- آدرس فیزیکی و آدرس ایمیل
- تصاویر، ویدیوها، بازی‌ها و دیگر محتواهای کاربر
- تاریخچه جستجو و تاریخچه مرورگر
- داده‌های تبلیغاتی
- اطلاعات مربوط به سلامتی و تناسب اندام
- و…
فهرست کاملی از اطلاعات جمع آوری شده توسط فیسبوک به همراه اطلاعات جمع آوری شده از چهار پیام‌رسان مهم و فراگیر شامل سیگنال، iMessage، واتس‌اپ و فیسبوک مسنجر و مقایسه آنها با یکدیگر را می توانید در آدرس زیر مشاهده کنید.
https://9to5mac.com/2021/01/04/app-privacy-labels-messaging-apps/
واتس‌اپ یا سیگنال یا تلگرام
از زمان انتشار اعلامیه واتس‌اپ درخصوص به‌روز رسانی جدید و تغییر شرایط استفاده از این پیام رسان، سیگنال با رشد زیادی در شمار کاربران روبرو شده است.
سیگنال از ششم تا دهم ژانویه ۷.۵ میلیون بار از فروشگاه‌های اپل استور و گوگل پلی استور در سراسر جهان دانلود شده است که رشدی ۴۲۰۰ درصدی نسبت به هفته پیش از آن را نشان می‌دهد.
تلگرام نیز به عنوان دومین اپلیکیشن پیام‌رسان محبوب در دنیا، با ۹ میلیون بار دانلود، افزایشی ۹۱ درصدی داشته است.
نکته قابل توجه این است که اگرچه حساسیت ها در مورد عدم رعایت حریم خصوصی توسط واتس‌اپ خبرساز شده اما در واقع این پلتفرم از سال ۲۰۱۶ اطلاعات خصوصی کاربران خود را در اختیار فیسبوک قرار می داده و ظاهراً کسی به آن توجهی نداشته است و حالا که طی هفته های گذشته شاهد شفاف سازی بیشتر سیاست‌های واتس‌اپ برای کاربران هستیم، خروج از این پیام رسان شدت و سرعت بیشتری پیدا کرده است.
تلگرام نیز که سال هاست معرف حضور کاربران است؛ یک سرویس پیام‌رسان متن باز چندسکویی مبتنی بر رایانش ابری و البته رایگان.
انتشار ابتدایی پیام رسان تلگرام به سال ۲۰۱۳ بر می گردد و طی سالهای بعد از آن گام به گام به امکانات و ویژگی های آن افزوده شده و به مرور کامل‌تر شده است؛ در ژوئن ۲۰۱۵ تلگرام اجازه ساخت ربات را به کاربران ثالث خود داد، اواخر مارس ۲۰۱۷ تماس صوتی تلگرام معرفی شد و در آپدیت‌های اخیر و همزمان با هفت سالگی این پیام رسان، امکان تماس تصویری رونمایی شد.
آمارها نشان می دهد تلگرام پیش از فیلتر شدن، در ایران دارای حدود ۴۰ میلیون کاربر فعال بود به طوری که حدود ۶۰ درصد از پهنای باند اینترنت کشور تنها صرف استفاده از این برنامه می‌شد.
اما پس از کش و قوس های فراوان، در نهایت اردیبهشت ۱۳۹۷ با دستور قضایی از دسترس کاربران ایرانی خارج شد.
مسئولان تلگرام فوریه سال گذشته میلادی اعلام کردند این برنامه در حال حاضر بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر فعال در سراسر جهان دارد.
***
با شرایط پیش آمده کنونی، تنها کاری که می توان کرد این است که منتظر ماند و دید سیاست های جدید واتس‌اپ تا چه حد بر تعداد کاربران تأثیر مخرب خواهد داشت و آیا افت تعداد کاربران، بالاخره فیسبوک را مجاب می کند که تغییر استراتژی را در دستورکار خود قرار دهد یا کاربران آن به سمت تلگرام و سیگنال و احیاناً پلتفرم های دیگر گسیل خواهند شد…
یک مورد مشابه؛ چالش گوگل در برابر موتور جستجوی داک‌داک‌گو
همزمان با جنجال به وجود آمده در خصوص امنیت و رعایت حریم خصوصی و مطرح شدن مجدد نام پیام‌رسان های مطرح دنیا یعنی واتس اپ، تلگرام و به تازگی هم سیگنال، کاربران حساسیت بیشتری به حریم خصوصی پیدا کرده اند.
این حساسیت ویژه، منجر به توجه کاربران به رعایت حریم خصوصی توسط جستجوگر گوگل شده است.
همانطور که می دانید، جستجوگر گوگل (Google Search) یک موتور جستجوی وب است که توسط گوگل توسعه داده شده است و از این وبگاه روزانه صدها میلیون دلار درآمد دارد.
جستجوگر گوگل در سال ۱۹۹۷ بنیان نهاده شد و امروزه بیشترین بازدیدکننده در بین کاربران را دارد.
موتور گوگل روزانه چند صد میلیون بار توسط کاربران سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.
«جستجوی جهانی» یکی از ویژگی هایی است که در سال ۲۰۰۷ توسط گوگل عرضه شد تا نتایج حاصل از جستجو را در یک جستجو ادغام کرده و نمایش دهد.
پیش از آن، جستجوی استاندارد گوگل شامل پیوند به وب سایت ها بود ولی «جستجوی جهانی» شامل وب سایت‌ها، اخبار، تصاویر، نقشه‌ها، وبلاگ‌ها، فیلم‌ها و… است که همه در همان صفحه نتایج جستجو نشان داده می شوند.
همین ویژگی منحصر به فرد به همراه دیگر ویژگی های قابل توجه و برجسته آن، گوگل را به یکه‌تاز میدان جستجو تبدیل کرده است.
گوگل به بیش از ۱۲۰ زبان مختلف دنیا فعالیت می کند.
اما… اما… با همه این ویژگی های خارق‌العاده و همه پسند، گوگل یک نقص عمده دارد و آن اینکه جستجوهای کاربران خود را دنبال می کند.
البته قطعیتی در این زمینه نیست اما متأسفانه گوگل هم پاسخ روشنی در این زمینه ارائه نمی کند.
از این رو احتمال دارد نتایج جستجوی کاربران مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از این موارد استفاده، فروش نتایج جستجوی کاربران به شرکت های تجاری است تا به عنوان مثال بر اساس علاقمندی کاربران، تبلیغ یک محصول انجام شود.
این روزها با مطرح شدن مواردی در خصوص رعایت یا عدم رعایت حریم خصوصی کاربران توسط پلتفرم های پیام رسان، تحولاتی نیز در دنیای موتور جستجوهای اینترنتی در جریان است.
به همین دلیل همانطور که کاربران به دنبال یک جایگزین امن برای واتس‌اپ هستند، در جستجوی جایگزینی امن برای گوگل نیز هستند.
اینجاست که نام موتور جستجوی داک‌داک‌گو مطرح می شود چرا که موتور جستجوی داک داک گو ادعا می کند جستجوهای کاربران را ردگیری نمی کند، نتایج جستجوهای آنها در جایی ثبت نمی شود و اطلاعات شخصی کاربران خود را در اختیار هیچ کدام از شرکایش قرار نمی دهد.
داک‌داک‌گو (DuckDuckGo) یک موتور جستجوی وب است که در سال ۲۰۰۸ راه اندازی شده و ادعا می کند هیچ گونه اطلاعات شخصی از کاربران جمع‌آوری نمی‌کند و به اشتراک نمی‌گذارد و تاریخچه جستجوهای کاربران ذخیره نمی شود.
داک‌داک‌گو برای تهیه نتایج جستجو، از موتورهای جستجوی بینگ، یاهو و یاندکس استفاده می کند و از کیفیت نسبتاً بالایی برخوردار است اما واضح است که گوگل باز هم پیشتاز و یکه تاز است.
با این حال، اخیراً اعلام شد موتور جستجوگر داک‌داک‌گو طی یک روز بیش از ۱۰۰ میلیون جستجو داشته است.
این رکوردی است که پس از ۱۲ سال و برای اولین بار برای داک‌داک گو ثبت شده است.
دلیل آن هم یک چیز است؛ حساسیت بیشتر کاربران به حفظ حریم خصوصی.
البته داک‌داک گو از حدود ۲ سال پیش روند رو به رشدی داشته است به طوری که تابستان گذشته با ثبت ۲ میلیارد جستجو در یک ماه، به اوج موفقیت دست یافته بود.
جالب است بدانید داک‌داک‌گو در سال ۱۳۹۵ در ایران فیلتر و از دسترس خارج شد و مجدداً در سال ۱۳۹۷ از فیلترینگ خارج شد!
برخی از کارشناسان معتقدند اگر غول های بزرگ فناوری مانند گوگل، فیسبوک و مایکروسافت به روند نادیده گرفتن حریم خصوصی و امنیت کاربران خود ادامه دهند، شانس موفقیت داک داک گو هر روز افزایش خواهد یافت.
اگرچه شاید زود باشد که عنوان کنیم داک‌داک گو رقیب گوگل است، اما به نظر می رسد امروزه کاربران در مقایسه با سال های اخیر، توجه بیشتری به این اردک رازدار نشان می دهند!
دیگر پست های آموزشی و اخبار دنیای فناوری را نیز از دست ندهید.
راستی! شما میتوانید در بخش دیدگاه ها موضوعات مورد علاقه خود را برای مقالات بعدی که به صورت اختصاصی توسط تیم وبسایت رسمی IDH تهیه میشوند با ما در میان بگذارید. به نظر شما بهترین اپلیکیشن ها و بازی های اندروید و ios در سالی که گذشت کدام ها بودند؟
امیدواریم از این مقاله که در خصوص مقایسه پیام رسان های سیگنال، واتس اپ و تلگرام به خصوص از حیث امنیت و حفظ حریم خصوصی بود، استفاده و لذت برده باشید.