آشنایی با متداول ترین اصطلاحات شبکه (بخش اول)

سلام بر همراهان همیشگی پست های آموزشی و فناوری وبسایت رسمی IDH. در این نوشته قصد داریم شما را اصطلاحات مختلف شبکه آشنا سازیم؛ اصطلاحاتی همچون:

1. Network
2. Intranet
3. Extranet
4. Internet
5. Local Area Network
6. Wide Area Network
7. Wireless Local Area Network
8. Metropolitan Area Network
9. Protocol
10. HTTP
11. IP Address
12. Bandwidth
13. Network Address Translation
14. Uniform Resource Locator
15. Domain
16. Domain Name System

احتمالا برای شما هم پیش آمده که با ورود به دنیای بی انتهای وب، با عبارات و اصطلاحاتی روبرو شوید که کم و بیش با آنها آشنا هستید و یا اصلا معنیشان را نمی دانید.

در این مقاله قصد داریم توضیحاتی درباره مفاهیم رایج در شبکه برای شما ارائه نماییم. این مقاله در دو بخش برای شما عزیزان تهیه شده است.

تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا با این مفاهیم به ظاهر ساده اما پرکاربرد در سه بخش: تعاریف اصلی شبکه، تجهیزات شبکه و اصطلاحات رایج شبکه آشنا شوید. در بخش اول به بررسی تعاریف اصلی شبکه و اصطلاحات رایج شبکه و در بخش دوم به بررسی تجهیزات شبکه پرداخته خواهد شد.

تعریف اصطلاحات شبکه

قبل از ورود به هر تعریفی بهتر است بدانیم اصلا شبکه چیست؟

• شبکه (Network)

زمانی که دو یا چند کامپیوتر یا سایر تجهیزاتی مثل تلفن هوشمند، لپ تاپ و … در عین حال که هر کدام به صورت مستقل کار می کنند از طریق کابل، فیبر نوری، ماهواره و … به یکدیگر متصل باشند، یک شبکه ایجاد شده است.

با ایجاد یک شبکه، شما می توانید میان همه سیستم ها ارتباط برقرار کرده و منابع را به اشتراک بگذارید.

همین حالا شما می توانید با کمک مودم مجهز به روتر بی‌سیم موجود در منزل، یک شبکه خانگی درست کنید و به راحتی فایل ها، برنامه ها و اطلاعاتتان را میان همه اعضای شبکه به اشتراک بگذارید.

فقط کافیست به سراغ انجام تنظیمات ساده مربوط به ایجاد شبکه در مودم و سیستم هایتان بروید.

تعاریف اصلی شبکه

• اینترانت (Intranet)

اینترانت، شبکه ای داخلی می باشد که در یک مجموعه کوچک همچون سازمان ها و شرکت های دولتی یا خصوصی ایجاد می شود تا پرسنل آن محل، به راحتی از این شبکه برای انتقال فایل ها و اطلاعات از سرورها و سیستم های داخل مجموعه استفاده کنند.

با کمک اینترانت، سرعت عملکرد کارکنان افزایش یافته و محدودیت های مکانی و زمانی از بین می روند.

برای مثال یک دانشگاه با استفاده از شبکه اینترانت ارتباط میان کارمندان را ایجاد می کند و امکان دسترسی به منابع برای سایر افراد خارج از مجموعه همچون دانشجویان وجود ندارد.

برای ایجاد ارتباط در شبکه اینترانت از اینترنت استفاده نمی شود و در صورت نیاز به بستر اینترنت، اینترانت پشت یک fire wall قرار می گیرد تا امنیت آن در مقابل اینترنت حفظ شود.

• اکسترانت (Extranet)

اکسترانت عملکردی مشابه با اینترانت دارد با این تفاوت که حداقل یک سرویس عمومی ایجاد شده است.

در واقع برای بهره مندی از شبکه اکسترانت، لزومی ندارد که افراد در یک محل متمرکز باشند بلکه با داشتن نام کاربری و رمز عبور می توانند به فایل ها و اطلاعات مورد نیاز دسترسی یافته و یا از خدمات ارائه شده بهره مند شوند.

اگر دانشگاه که دارای شبکه اینترانت برای ارتباطات داخلی می باشد، سرویس مشاهده نمرات توسط دانشجویان را ارائه نماید، اینترانت را تبدیل به یک اکسترانت نموده است.

برای ایجاد ارتباط در شبکه اکسترانت از شبکه اینترنت استفاده می شود.

در تصویر فوق، تفاوت میان اینترانت و اکسترانت به خوبی مشخص شده است.

• اینترنت (Internet)

اینترنت مجموعه ای از اینترانت ها و اکسترانت ها است. شبکه ای که وسعت آن کل دنیا می باشد و امکان دسترسی و بهره مندی از آن به گروه خاصی اختصاص ندارد.

با داشتن یک دستگاه اتصال به شبکه، اشتراک گذاری منابع و اطلاعات، بهره مندی از خدمات ارائه شده در مجوعه و… به راحتی در شبکه جهانی اینترنت میسر می باشد.

• شبکه محلی (LAN, Local Area Network)

تعریف LAN بسیار ساده است. اگر شما چند دستگاه (کامپیوتر، تلفن هوشمند و…) را در یک محدوده کوچک (محلی) از طریق شبکه به یکدیگر متصل نمایید، یک LAN ایجاد کرده اید.

ایجاد اتصال را می توان از طریق کابل و یا بی سیم انجام داد. امکان اشتراک گذاری فایل ها و پرینتر، امکان اتصال به اینترنت تمامی سیستم ها و دسترسی به منابع مشترک مهمترین کاربردهای LAN می باشند.

همین حالا بخوانید: تعریف و مقایسه LAN و WAN و WLAN و MAN

• شبکه‌ی گسترده (WAN, Wide Area Network)

WAN بیانگر پوشش دهی شبکه در منطقه جغرافیایی بسیار وسیع، حتی به وسعت کل دنیا است.

ایجاد این شبکه با هدف تبادل اطلاعات در فواصل دور می باشد.

شبکه اینترنت یک WAN به شمار می رود.

• شبکه محلی بی سیم (WLAN, Wireless Local Area Network)

شبکه محلی یعنی LAN که به صورت بی سیم ایجاد شده باشد، در واقع شبکه WLAN می باشد. به همین سادگی!

• شبکه کلان شهری (MAN, Metropolitan Area Network)

شبکه کلان شهری با اتصال چندین شبکه محلی که در نواحی مختلف یک شهر یا منطقه قرار دارند و به هم مرتبط هستند، ایجاد می شود.

مسلما این شبکه بزرگتر از LAN و کوچکتر از WAN می باشد.

اصولا شبکه MAN، توسط یک شرکت یا سازمان بزرگ در یک شهر ارائه می شود.

اصطلاحات شبکه

• پروتکل (Protocol)

پروتکل مجموعه ای از قوانین و چارچوب هایی می باشد که کامپیوتر ها مطابق با آن با یکدیگر و یا با یک شبکه داخلی یا خارجی ارتباط برقرار کرده و به تبادل اطلاعات می پردازند.

• (HTTP (Hyper Text Transfer Protocol

پروتکل http که به صورت پروتکل انتقال ابر متن، ترجمه شده است، استانداردی است که امکان ایجاد صفحات وب و سایت های اینترنتی را فراهم می کند.

در حقیقت، قوانین تعریف شده در http، ارتباط بین سرویس دهنده (سرور) و سرویس گیرنده (مرورگر) را فراهم می کند.

اما شاید برایتان سوال باشد که ابر متن (Hypertext) چیست، متن های طولانی که به صورت HTML نوشته می شوند، همان ابر متن ها هستند.

شما با باز کردن یک وب سایت ممکن است صفحه ای شامل متن، تصویر، ویدئو و.. مشاهده کنید، اما همه اینها در پشت صحنه به صورت کد های نوشته شده هستند.

همین حالا که در وب سایت IDHco هستید، روی صفحه کلیک راست کنید و با انتخاب گزینه Inspect، ابر متن این صفحه را مشاهده نمایید.

شما با باز کردن مرورگر خود و برای ورود به هر وب سایتی //:http یا //:https را در ابتدای آدرس وب سایت مشاهده می کنید.

همین حالا به آدرس ثبت شده در قسمت (نوار آدرس) Address Bar نگاهی بندازید.

تفاوت میان http و (https (Hyper text Transfer Protocol Secure در میزان امنیت ایجاد شده توسط آن ها است.

وجود عبارت https در ابتدای آدرس وب سایت، نمایانگر ایمن بودن ارتباط میان سرور و مرورگر می باشد.

راه تشخیص وبسایت های تحت https که امنیت بیشتری دارند هم، وجود یک قفل سبز کنار آدرس وبسایت در نوار آدرس است.

• (IP Address (Internet Protocol Address

به بیانی ساده، IP شماره شناسایی میلیاردها دستگاه هوشمند حاضر در بستر اینترنت می باشد.

در واقع، تعداد مشخصی ار اعداد که با قاعده مشخصی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و بیانگر شماره شناسایی منحصر به فرد هر دستگاه می باشد، IP آن دستگاه است.

وجود IP منحصر به فرد برای هر دستگاه در هنگام فعالیت در بستر اینترنت، منجر به ایجاد تمایز میان آن ها شده و از ایجاد اختلال و خطا در شبکه جلوگیری می کند.

در حال حاضر هم دو نسخه IP موجود می باشد:

1. نسخه‌ی۴ (IPv4)
2. نسخه‌ی ۶ (IPv6)

هر دو نوع IP از چند بخش تشکیل شده اند که شامل عدد بوده و این اعداد به واسطه علامت نقطه (.) یا دو نقطه (:) از هم جدا شده اند.

هم اکنون مطالعه کنید: همه چیز درباره IPV6 و مقایسه آن با IPV4 + تعریف مودم dual stack

برای مثال یک IPv4، دارای چهار بخش می باشد و هر بخش شامل سه عدد، که می توانند در بازه ۰ تا ۲۲۵ باشند.

۱۵۰٫۱۲۸٫۲٫۵۰ بیانگر شماره شناسایی یک سیستم از نوع IPv4 است.

• پهنای باند (Bandwidth) به زبان ساده

پهنای باند، بیان کننده نرخ حجم ارسال و دریافت اطلاعات در واحد زمان می باشد که با واحد بیت بر ثانیه مشخص می شود.

پهنای باند را با یک مثال ساده برای همیشه به خاطر بسپارید.

اطلاعات به صورت بیت (Bit) از میان محیط انتقال کابل عبور می کنند، حالا بیت را اتومبیل و محیط انتقال را اتوبان در نظر بگیرید.

هر چه قدر اتوبان دارای Line بیشتری باشد، مسلما تعداد اتومبیل هایی که می توانند از آن عبور کنند بیشتر است.

اگر اتوبانی دو Line داشته باشد به طور همزمان فقط دو اتومبیل امکان عبور از یک نقطه مشخص را دارند و اگر اتوبان چهار line داشته باشد، چهار اتومبیل می توانند عبور کنند.

پس هر چه ظرفیت اتوبان بیشتر، اتومبیل های عبوری بیشتر و هرچه پهنای باند بیشتر، امکان انتقال اطلاعات بیشتر.

البته علاوه بر محیط انتقال، توانایی مودم هم در نرخ حجم انتقال اطلاعات موثر است.

پس در انتخاب آن دقت کنید زیرا که پهنای باند با سرعت اینترنت رابطه مستقیم دارد.

• (NAT (Network Address Translation

اصطلاح NAT به صورت عبارت ترجمه آدرس شبکه تفسیر شده است که بیانگر ترجمه IP سیستم ها در شبکه داخلی به IP برای ورود به دنیای اینترنت است.

اگر هم اکنون در منزل و یا محل کار از طریق روتر با چند سیستم مختلف به اینترنت متصل شده اید، تکنولوژی NAT، آی پی جداگانه هر سیستم را به IP روتر ترجمه کرده و با آن IP واحد در دنیای اینترنت شناخته می شوید.

هم اکنون بخوانید: همه چیز درباره NAT و مقایسه آن با PAT

NAT عموما در شرکت ها و یا سازمان هایی که تعداد بالایی کاربر در آن به انترنت اتصال می یابند بسیار کارآمد است، زیرا از صرف هزینه برای تهیه IP جداگانه برای هر سیستم جلوگیری می کند.

اگر علاقه مند به آشنایی بیشتر با مفهومNAT، انواع آن و کارایی هر یک هستید، این مطلب را از دست ندهید:

• (URL (Uniform Resource Locator

همین حالا به نوار آدرس در قسمت بالای مرورگر نگاه کنید.

آدرس سایت همان URL است.

برای مثال همین آدرسی که برای ورود به وب سایت ما استفاده کرده اید یک URL است که از سه بخش اصلی تشکیل شده است.

بخش اول همان پروتکل ارتباطی است که توضیح داده شد و شما برای دسترسی به هر وب سایتی از آن استفاده می کنید.

بخش دوم نیز مقصد اصلی شما یعنی سایت مورد نظرتان می باشد.

در نهایت بخش آخر هم جزئیات بیشتر آدرس است که شما را دقیقا به همان بخش از وب سایت که بخواهید میبرد.

• دامنه (Domain)

Domain یا دامنه که عموما با تلفظ دامین متداول شده است، به نام هر وب سایت گفته می شود که آن را از سایر وب سایت ها متمایز می کند.

مثلا دامین وب سایت ما idhco.com می باشد.

دامنه ها به طور معمول از دو بخش تشکیل شده اند که با نقطه (.) از هم جدا شده اند.

بخش اول اصطلاحا نام دامین (Domain Name)، که در اینجا idhco بوده و بخش دوم پسوند دامنه (در اینجا com) می باشد که برحسب نوع فعالیت سایت، می تواند هریک از پسوندهای متداول com ،org ،ir ،edu و … را شامل شود.

• (DNS (Domain Name System

سرور های تخصصی DNS، آی پی را به دامین (Domain) متصل می کنند.

شما برای ورود به یک وب سایت لازم است از IP که در واقع آدرس وب سرور می باشد استفاده کنید.

اما مسلما به خاطر سپردن IP وب سایت های گوناگون امری منطقی به نظر نمی رسد.

پس راه حل چیست؟

راه حل در نظر گرفتن معادلی ساده برای IP می باشد و این معادل ساده همان دامین است و وظیفه DNS ترجمه IP به دامین.

برای مثال IP سایت گوگل، ۶۶٫۲۴۳٫۹۱٫۱۰۳ می باشد که شما برای دسترسی راحت تر به گوگل از دامین آن استفاده می کنید یعنی www.google.com.

هم اکنون بخوانید: آموزش جامع چگونگی رفع مشکل DNS به صورت تصویری

بی شک شبکه مملو از اصطلاحات و مفاهیمی است که با ورود به دنیای وب با آنها برخورد دارید.

در این مقاله سعی شد، به برخی از رایج ترین اصطلاحات پرداخته شود.

اصطلاحاتی که بارها به گوشتان خورده است.

امیدواریم این مطالب برای شما مفید بوده باشد.

اگر تمایل به آشنایی با تجهیزات شبکه را دارید، بخش دوم این مقاله را همین حالا بخوانید: آشنایی با تجهیزات شبکه

دیگر پست های آموزشی و اخبار دنیای فناوری را نیز از دست ندهید.

راستی! شما میتوانید در بخش دیدگاه ها موضوعات مورد علاقه خود را برای مقالات بعدی که به صورت اختصاصی توسط تیم وبسایت رسمی IDH تهیه میشوند با ما در میان بگذارید.

امیدواریم از این مقاله آموزشی که در خصوص ارائه تعاریف مهم ترین و متداول ترین اصطلاحات شبکه بود، استفاده و لذت برده باشید.