تلاش‌های مخفیانه برای ورود استارلینک به ایران
تقریبا یکسال پیش علی‌رغم شرایط سختی که در کشور وجود داشت، بشقاب ماهواره استارلینک در بسته‌بندی اصلی خود به ایران رسید، یک جعبه مقوایی خاکستری رنگ با برچسب “STARLINK” (استارلینک) که در روز روشن در وسط تهران تحویل داده شد.
جوان ایرانی که بسته را دریافت کرده بود، با خنده این صحنه را به یاد می‌آورد و می‌گفت: انگار خود ایلان ماسک دارد بسته را به من تحویل می‌دهد. البته او بسته را نه از ماسک که صاحب شرکت اینترنتی ماهواره‌ای استارلینک است، بلکه از یک قاچاقچی حرفه‌ای به وضوح عصبی و خشمگین تحویل گرفته بود.
مرد قاچاقچی به جعبه خاکستری رنگ اشاره کرده و گفته بود برای این بسته من را پنج ساعت در مرز نگه داشتند. او با گفتن این حرف ۳۰۰ دلاری را که به او قول داده شده بود می‌خواست به همراه یک توضیح که این وسیله چیست که او جان خودش را برای وارد کردن و تحویل دادن آن به خطر انداخته بود.
نشریه تایم در مطلب خود اعلام کرده که ده‌ها نفر در خارج از کشور تلاش کردند اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را جایگزین اینترنت‌های موجود در ایران کنند که در مهرماه با محدودیت‌های شدیدی به خاطر ناآرامی‌ها روبرو شدند. نشریه تایم با ۵ نفر از این افراد مصاحبه کرده و از آن‌ها درباره مشکلات ورود ترمینال‌های اینترنت استارلینک به ایران سوال پرسیده است. آن‌ها می‌گوید که این کار با دو اطلاعیه عمومی امکان‌پذیر شد، اطلاعیه اول این بود که دولت بایدن در ۲۳ سپتامبر (۱ مهر ماه ۱۴۰۱)، تحریم‌های فناوری برای ایران لغو و راه را برای شرکت‌های ارتباطی ایالات متحده برای فعالیت در ایران باز کرد تا اینترنت آزاد به دست کاربران ایرانی برسد.
اطلاعیه دوم این بود که ایلان ماسک هم در همان روز، از فعال شدن اینترنت استارلینک در ایران خبر داد و نوشت: این خبر خوبی است اما این کار مستلزم استفاده از ترمینال‌های داخل کشور است که به گمان من دولت از آن حمایت نخواهد کرد، اما اگر ترمینال‌ها فعال شوند، استارلینک فعال شده و کار خواهد کرد. این ۵ نفر گفتند که عمده مشکل از سمت خود کشور ایران و سختی‌های ورود و رساندن تجهیزات به افراد داخل این کشور است. البته به نوعی، تلاش برای رسیدن ترمینال‌های استارلینک در ایران از قبل هم در حال انجام بوده. یکی از این قاچاقچیان که به دلایل امنیتی خواست نامش فاش نشود، گفته که ما در ژانویه ۲۰۲۱ با یک مطالعه و امکان‌سنجی درمورد ورود استارلینک به ایران به آن فکر کرده بودیم.
(Starlink) استارلینک چگونه کار می‌کند؟
نحوه کار استارلینک به این صورت است که چندین هزار ماهواره کوچک در مدار پایین در سراسر جهان، اینترنت پهن باند را به زمین ارسال می‌کنند. برای دریافت سیگنال این ماهواره‌ها فقط باید از یک دیش استارلینک استفاده کرد و حق اشتراک آن که ماهی ۱۱۰ دلار است را پرداخت. ماسک این سرویس پیشگام را به عنوان آمیزه‌ای از تجارت و نوع دوستی ایجاد کرد تا اینترنت را در مکان‌های دورافتاده، تحت محاصره یا هر دو در دسترس مشترکین قرار دهد.
اگرچه چندین شرکت دیگر هم این مدل و روش را بررسی و تست کرده‌اند، اما استارلینک اساساً تنها شرکتی است که به‌صورت درست موفق به انجام این کار شده است. در زمانی که بنیانگذار آن درحال مبارزه بر سر آزادی بیان در پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی است، این شرکت توانسته است نقش مهمی در نشر اطلاعات درست در برخی از مکان‌هایی که در معرض خطر هستند، ایفا کند.
مثلا در اوکراین، استارلینک به طور موثر اینترنت را که در طول تهاجم روسیه از بین رفته بود، دوباره فعال کرد و هزاران ترمینال استارلینک را به دولت این کشور ارائه داد. شرکت خصوصی اسپیس ایکس که استارلینک را اداره می‌کند، ۳۶۶۷ دیش را به اوکراین داد و ایلان ماسک از دریافت هزینه اشتراک آن‌ها چشم پوشی کرد.
چرا استارلینک در ایران گسترش پیدا نمی‌کند؟
در گزارش نشریه تایم به این نکته اشاره شده که استارلینک در ایران در مقایسه با اوکراین گسترش زیادی نداشته است. این موضوع با بررسی تعداد دیش‌های استارلینک وارد شده به ایران و اوکراین و دیش‌های فعال شده در این کشورها، مشخص شده است. درکل دلایل زیادی برای عدم گسترش استارلینک در ایران وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به قیمت بسیار بالای تجهیزات استارلینک در ایران اشاره کرد.
یکی از افرادی که در سازماندهی بزرگترین تلاش قاچاق استارلینک به ایران فعالیت داشته است گفته که هر دستگاه ۷۰۰ دلار قیمت دارد، بنابراین قیمت ۱۰۰ دستگاه تقریباً ۷۰۰۰۰ دلار است. او با اشاره به روند قاچاق دستگاه‌ها به کشور می‌گوید: این رقم با حمل و نقل و سایر هزینه‌های دیگر، برای ۱۰۰ دستگاه به‌راحتی می‌تواند به ۲۰۰ هزار دلار هم برسد. این درحالی است که ۱۰۰ دستگاه برای ایجاد یک اینترنت جایگزین کافی نیستند. تخمین زده شده که برای راه‌اندازی یک اینترنت جایگزین در ایران چیزی در حدود ۵۰۰۰ دیش استارلینک نیاز است.
استارلینک خطرات خود را هم دارد. وقتی این شبکه به اوکراین رسید و ارتش شروع به استفاده از آن کرد، کارشناسان نگران بودند که نیروهای روسی سیگنال را ردیابی کنند و ترمینال‌های استارلینک را بمب‌باران کنند درست مانند کاری که در جاهای دیگر با سیگنال‌های تلفن ماهواره‌ای انجام داده‌اند.
دلیل دیگر گسترش پیدا نکردن استارلینک در ایران، این است که مقامات امریکایی در عرضه و دسترسی رایگان به اینترنت ماهواره‌ای در ایران همکاری نکردند. سخنگوی شرکت اسپیس ایکس در پاسخ به این سوال که آیا این شرکت به ایران دیش اهدا کرده یا هزینه اشتراک را رایگان می‌کند، هیپ اظهار نظری نکرده است. او همچنین درباره این سوال که آیا این شرکت با دولت ایالات متحده برای آوردن استارلینک به ایران همکاری می‌کند یا خیر؟ گفته که این موضوع با شورای امنیت ملی مطرح و یک بیانیه چهار صفحه‌ای در مورد حمایت دولت بایدن از اینترنت بدون سانسور در ایران تهیه شده است.
برخی از افرادی که برای ورود تجهیزات استارلینک به ایران تلاش می‌کنند، به نشریه تایم گفتند: دولت ایالات متحده فقط به‌صورت لفظی از فعال شدن استارلینک در ایران حمایت کرده اما درعمل کاری انجام نداده است. بسیاری از کارشناسان می‌گویند اینترنت استارلینک با دیش‌های زمینی در کشوری مانند ایران، فراگیر نخواهد شد و برای دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای باید منتظر قابلیت اتصال گوشی موبایل به ماهواره بدون نیاز به دیش بود.
منبع:
https://time.com/6249365/iran-elon-musk-starlink-protests/
همچنین خواندن مطالب زیر توصیه می شود:
مودم آنتن دار یا مودم بدون آنتن کدام بهتر است؟
