اینترنت ملی چیست؟
با توجه به اتفاقات اخیر در کشور، بحث اینترنت ملی این روزها بسیار رایج شده و احتمالا شما هم درباره آن شنیده باشید، اما شاید درمورد اینکه اینترنت ملی چیست، اطلاعات زیادی نداشته باشید. اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات، براساس پروتکل‌های اینترنتی است که فقط برای ارتباطات داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دولت یک کشور می‌تواند با جایگزین کردن اینترنت ملی بجای اینترنت جهانی، بر اطلاعاتی که در شبکه منتقل می‌شود نظارت داشته باشد.
این نوع اینترنت از خدمات محدودتری نسبت به اینترنت جهانی برخوردار است و جایگزین سرویس‌های خارجی می‌شود. طبق گفته مسئولان، قرار بر این است که اینترانت ملی در ایران، جلوی خروج درخواست‌ها از مراکز داده‌های درون کشوری را بگیرد. درواقع این درخواست‌ها را از طریق ارتباط امن و خصوصی، درون یک شبکه داخلی پردازش می‌شوند. به گفته مسئولین قرار نیست با این طرح، ارتباط ایران با اینترنت جهانی قطع شود. همچنین قرار است با اجرای اینترنت ملی دسترسی به سایت‌های داخلی با سرعت بیشتر و قیمت کمتر انجام شود.
علاوه بر این، در شبکه ملی اطلاعات، درصورت استفاده از سرورهای داخلی، امکان شناسایی صاحبان سایت‌ها و هاست آنها فراهم می‌شود و به این ترتیب این افراد باید از قوانین داخلی کشور پیروی کنند. آنها همچنین نسبت به اخبار، اطلاعات و خدماتی که به کاربران ارائه می‌دهند هم مسئولیت دارند. همچنین شرکت‌ها موظف هستند از دیتا سنترهای ایرانی استفاده کرده و آدرس آی پی (IP) خود را ثبت کنند.
طرح اینترنت ملی ابتدا در سال ۸۴ در وزارت ارتباطات مطرح و پس از انجام مطالعات در سال ۸۹ به قانون پنجم توسعه افزوده شد و به گفته حجت الاسلام سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، تا سال ۹۸ حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان هزینه داشته است. به گفته مسئولین، تمام کاربران برای فعالیت در فضای مجازی باید احراز هویت شوند.
از همین رو در سال ۹۷ وزارت ارتباطات از سامانه شاهکار رونمایی کرد. سامانه‌ای که اپلیکیشن‌ها و پیام‌رسان‌های ایرانی با اتصال به آن می‌توانند کاربران خود را با شماره تلفن و کد ملی احراز هویت کنند. دیگر ویژگی شبکه ملی اطلاعات این است که با راه‌اندازی و تکمیل آن در صورت قطع ارتباط با اینترنت جهانی در مواقع بحران، کاربران همچنان می‌توانند از وبسایت‌ها و خدمات اینترنتی که در داخل کشور عرضه می‌شوند بهره ببرند.
مانند شرایطی که در جریان قطعی سراسری اینترنت در ایران در سال ۹۸ بوجود آمد و دسترسی به اینترنت جهانی از ۲۵ آبان تا ۳ آذر قطع شد اما وبسایت‌هایی که سرور آنها داخل کشور بود همچنان به کار خود ادامه دادند.
آیا با اینترنت ملی تلگرام، واتساپ یا اینستاگرام قطع می‌شوند؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، اگر اینترنت ملی شود، فقط امکان استفاده از سرورهای داخلی وجود خواهد داشت. درنتیجه دسترسی به سرویس‌ها و برنامه‌های خارجی مثل واتساپ، تلگرام و اینستاگرام و.. از ایران امکان‌پذیر نخواهد بود. مگر اینکه درکنار اینترنت ملی اینترنت جهانی هم در دسترس باشد.
اینترنت ملی در کشورهای دیگر
استفاده از اینترنت ملی تا به امروز در برخی از کشورها با شکل‌های متفاوتی وجود داشته است. کشورهای زیادی برای ارتباطات میان سازمان‌های خود یک شبکه اینترانت ایجاد کردند، اما این شبکه‌ها تنها مختص به سازمان‌های دولتی یا استفاده‌های محدود است. برای مثال در اسکاتلند شبکه اینترانت آموزشی گلو (Glow) برای استفاده دانش‌آموزان و دانشجویان بوده و از طریق اینترنت هم قابل دسترسی است. شبکه ملی اطلاعات در کشورهای دیگری مانند کره شمالی، کوبا، چین و روسیه هم اجرا شده است که در ادامه درمورد آنها توضیح می‌دهیم.
اینترنت ملی کره شمالی (کوانگ‌میونگ)
کره شمالی یکی از کشورهایی است که کمترین ارتباط با جهان را دارد و از همین رو اینترنت آنها هم از این قاعده مستثنی نیست. شبکه ملی اطلاعات این کشور کوانگ‌میونگ (نور درخشان) نام دارد و به شدت توسط دولت این کشور کنترل می‌شود. در این کشور سرویس‌ها و ارتباطات داخلی توسط دولت نظارت می‌شوند و کاربران برای راه‌اندازی وب‌سایت، باید از طریق کانال‌های دولتی اقدام کنند. کوانگ‌میونگ محدودترین شکل و فرم اینترنت ملی در جهان است که تقریبا به صورت کامل از اینترنت جهانی جدا است.
شبکه ملی اطلاعات کوبا (ردکوبانا)
اینترنت ملی کوبا به اندازه کره شمالی محدودیت ندارد و کاربران از داخل این کشور قادر به اتصال به اینترنت جهانی هم هستند با این تفاوت که سرعت اینترنت جهانی نسبت به اینترنت داخلی پایین‌تر است. اینترنت داخلی این کشور به نام ردکوبانا دارای نسخه کوبایی ویکی‌پدیا، سرویس ایمیل و نقشه و موتور جستجوی ملی و موارد دیگر است.
اینترنت ملی روسیه (رونت)
با وجود اینکه زیرساخت‌های بسیار زیادی برای اینترنت ملی روسیه درنظر گرفته شده است هنوز راه‌اندازی آن جای کار دارد. شبکه ملی اینترنت این کشور روی کاغذ شباهت زیادی به اینترانت ملی ایران و چین دارد و قرار است تمام ترافیک کشور را داخل شبکه ملی اینترانت نگه دارد. ارتباط با اینترنت جهانی تنها از طریق درگاه‌های به خصوصی که در آنها امکان فیلتر و نظارت بر محتوا وجود دارد، امکان‌پذیر خواهد بود.
شبکه ملی اطلاعات چین (دیوار آتشین)
دیوار آتشین که به گفته سعید رضا عاملی الگوی اینترانت ملی ایران است، شباهتی به کوانگ‌میونگ و رونت ندارد و به دلیل محدودیت‌های فوق‌العاده شدید اینترنت در چین از لحاظ سانسور و فیلتر کردن سایت‌ها، اینترنت این کشور تبدیل به یک محیط جداگانه از اینترنت جهانی شده است. چینی‌ها خود را از اینترنت جهانی جدا نکردند بلکه یک اکوسیستم جامع از خدمات و برنامه‌های مختلف ملی تولید کرده و آنها را جایگزین خدمات و برنامه‌های جهانی که در این کشور فیلتر شده‌اند، کردند.
برای مثال وی‌چت جایگزین فیسبوک و ویبو جایگزین توییتر شده است. درنتیجه می‌توان گفت دیوار آتشین چین در حقیقت یک اینترنت ملی به حساب نمی‌آید اما با این حال تمام محدودیت‌هایی که شبکه ملی اطلاعات ایجاد می‌کند را دارد و به مدلی برای سایر کشورهایی که به دنبال اینترنت ملی هستند تبدیل شده است.
مزایای اینترنت ملی
- امکان اتصال ایمن، ارزان و سریع‌تر واحدهای یک سازمان یا یک شرکت در نقاط مختلف کشور
- امکان اختصاص پهنای باند بالا و نامحدود به کاربران با هزینه‌های پایین
- کنترل بیشتر امنیتی برای مواردی مثل تراکنش‌های بانکی یا کاربردهای دولتی و سازمانی
- خطر کمتر حملات مخرب از سطح جهان روی سرویس‌های دولتی و امنیتی
- پایداری ارتباطات مهم داخلی در شرایط اضطراری و قطع ارتباط با اینترنت جهانی
معایب اینترنت ملی
- عدم امکان مبادلات، معاملات، ارتباطات و فعالیت‌های جهانی
- وجود محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های زیاد
- ضربه خوردن اکثر کسب و کارها
- لزوم استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی با محدودیت‌های فراوان
- عدم دسترسی به برخی سایت‌های مورد نیاز
همچنین خواندن مطالب زیر توصیه می شود:
آموزش استفاده از نرم افزار DNS Benchmark به منظور افزایش سرعت اینترنت
روش برطرفسازی اختلال در DNS در اپراتور های اینترنت همراه ( برای ویندوز، ios و اندروید )
آیا اینترنت فیبر نوری با TD-LTE تفاوت دارد؟
مودم‌های فیبر نوری چیستند و تفاوت آنها با مودم‌های معمولی چیست؟
