هوش مصنوعی به زبان ساده | تاریخچه، کاربرد‌ها و چشم‌انداز

سلام بر همراهان همیشگی پست های آموزشی و فناوری وبسایت رسمی IDH. در این مقاله قصد داریم، به بررسی هوش مصنوعی و آشنایی با کاربردهای هوش مصنوعی به زبان ساده بپردازیم.

سال ۱۹۹۶ مسابقه شطرنجی میان یک سوپرکامپیوتر به نام Deep Blue (ساخته شده توسط کمپانی IBM) که قادر بود در هر ثانیه ۱۰۰ میلیون موقعیت شطرنج را محاسبه کند، با «گری کاسپارف» قهرمان شطرنج جهان که یکی از پیشگامان آنالیز در شطرنج مدرن بود، ترتیب داده شد.

این اولین مسابقه ای بود که میان یک انسان و یک ماشین برگزار شد.

«گری کاسپارف» در این مسابقه توانست Deep Blue را شکست دهد.

اما… یک سال بعد و در سال ۱۹۹۷ نخستین شکست انسان از یک سوپر کامپیوتر (ابر رایانه) اتفاق افتاد.

نسخه جدید Deep Blue که توانایی محاسبه ۳۰۰ میلیون وضعیت و موقعیت در یک ثانیه را داشت، توانست با شکست «گری کاسپاروف» در شش مسابقه، توجه جهان را به خود و به هوش مصنوعی جلب کند.

با این مقدمه، می‌خواهیم از «الف» تا «ی» هوش مصنوعی را بررسی کنیم؛ تاریخچه پیدایش، تعاریف و تقسیم‌بندی ‌ها، کاربرد‌ها و موارد استفاده و چشم‌انداز آینده هوش مصنوعی…

تاریخچه پیدایش هوش مصنوعی

اگرچه شاید از سال ۱۹۹۷ هوش مصنوعی به گوش جهانیان رسیده باشد، اما درواقع پیش‌تر یعنی ۱۹۵۶ گروهی از محققان که در حوزه هوش مصنوعي تحقيق مي كردند، كنفرانسي برگزار كردند و در آن اعلام کردند که برنامه اي نوشته اند که مشكلات نوشتاري در جبر را حل می‌كند، استدلال ‌هاي منطقي را اثبات می‌كند و به زبان انگليسي صحبت می‌کند.

طی سال‌‌های اخیر و با پیشرفت خیره‌کننده هوش‌مصنوعی، بسیاری از کار‌‌هایی که در گذشته سخت و ناممکن به‌ نظر می‌رسید، ممکن شده‌ است.

تعاریف هوش مصنوعی

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که به اختصار AI شناخته می‌شود، به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. هوش مصنوعی ضعیف (Artificial Narrow Intelligence (ANI: این نوع هوش مصنوعی در یک زمینه محدود عمل می‌کند و شبیه‌سازی از هوش انسانی است.
   هوش مصنوعی ضعیف برای یک کار خاص تعریف می‌شود و در محدوده همین تعریف، عمل می‌کند.

برای مثال از کاربرد‌های این نوع هوش مصنوعی می‌توان به Siri، الکسا، Alpha-Go و… اشاره کرد.

2. هوش مصنوعی عمومی (Artificial General Intelligence (AGI: از نظر تئوری، هوش مصنوعی عمومی می‌تواند تمام وظایف انسان ‌ها را انجام دهد ؛ چرا که نسبت به هوش مصنوعی ضعیف، شباهت بیشتری به هوش انسان دارد و قادر است توانایی‌‌های خود را بر حل مسائل در حوزه‌‌های مختلف به کار گیرد.
   وجود AGI در یک سیستم، باعث می‌شود که دستگاه، جهان را مانند انسان درک کند.
   AGI هنوز در واقعیت وجود ندارد.
3. هوش مصنوعی قوی (Artificial Super Intelligence (ASI: نوع دیگری از هوش مصنوعی است که ممکن است از انسان فراتر رود.
   هوش مصنوعی قوی در حال حاضر یک تئوری است که تنها به صورت فرضی به تصویر کشیده می‌شود.
   ASI نیز در دنیای واقعی وجود ندارد.

کاربرد‌های هوش مصنوعی

در زیر، به چند مثال از کاربرد هوش مصنوعی در دنیای مدرن امروز می‌پردازیم که مطالعه آن خالی از لطف نیست.

• استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص باگ ‌ها‌ در مایکروسافت، فیسبوک و آمازون

مایکروسافت توانسته به‌کمک هوش مصنوعی، باگ‌‌های امنیتی و غیرامنیتی را شناسایی و براساس اولویت طبقه‌بندی کند.

تخمین زده می‌شود که توسعه‌دهندگان در هر هزار خط کدنویسی، ۷۰ باگ درست می‌کنند و برطرف‌کردن هر باگ ۳۰ برابر کدنویسی هر خط زمان خواهد برد.

تنها در ایالات‌ متحده آمریکا سالانه ۱۱۳ میلیارد دلار برای شناسایی و تعمیر عیوب محصولات هزینه می‌شود.

البته مایکروسافت، تنها غول فناوری نیست که با استفاده از هوش مصنوعی باگ‌‌های امنیتی را شناسایی می‌کند؛ زیرا سرویس CodeGuru شرکت آمازون که تاحدی براساس مرور کد و اپلیکیشن‌‌ها در این شرکت توسعه یافته است، توانایی تشخیص مشکلاتی نظیر نشت منابع و اتلاف چرخه‌‌های پردازشی را دارد.

علاوه بر این، فیسبوک ابزاری با عنوان SapFix طراحی کرده که قبل از ارسال اطلاعات باگ‌‌ها برای مهندسان، به‌صورت خودکار آن‌ها را ترمیم و سپس باگ‌‌ها و راه‌حل آن‌ها را به ‌منظور تأیید ن‌هایی برای مهندسان ارسال می‌کند.

ابزار دیگری نیز با نام Zoncolan دراختیار فیسبوک قرار دارد که اعمال و رفتار پایگاه‌‌های کد را بررسی می‌کند و به‌دنبال مشکلات احتمالی در شاخه‌‌های انفرادی یا فعل ‌و انفعالات مسیر‌های مختلف برنامه می‌گردد.

• رونمایی از نخستین سنسور دوربین مجهز به هوش مصنوعی در دنیا

شرکت «سونی» اخیراً حسگر‌هایی ویژه برای دوربین‌‌ها معرفی کرده که از هوش مصنوعی داخلی بهره می‌برند.

حسگر‌های جدید سونی می‌‌توانند فرایند پردازش تصاویر ثبت‌شده و استخراج دیتای هوشمند را با سرعت بالا انجام دهند.

به این معنی که حسگر‌های مورد بحث به ‌لطف داشتن AI می‌توانند پردازش تصاویر را با سرعت و دقت بالا انجام دهند.

طبق اعلام سونی، حسگر‌های جدید برخلاف حسگر‌های سنتی به‌منظور تحلیل و پردازش داده‌‌ها به سخت‌افزار مجزا متکی نیستند و همه‌چیز در داخل خود آن‌ها انجام می‌شود.

سونی می‌گوید این حسگر‌ها در نقش ریزرایانه‌ ظاهر می‌شوند و می‌توانند به‌شکلی تقریباً فوری، سوژ‌‌ه‌ها را تشخیص دهند.

حسگر‌های جدید سونی با نام IMX500 و IMX501 توانایی اتصال به فضای ابری را نیز دارند.

سونی می‌گوید بهره‌مندی از هوش مصنوعی داخلی باعث می‌شود میزان تأخیر در انتقال داده‌‌ها کاهش پیدا کند.

هوش مصنوعی نه‌ تنها نگرانی‌‌های امنیتی‌محور را به‌حداقل می‌رساند، بلکه مصرف انرژی حسگر‌ها را کاهش می‌دهد و باعث پایین ‌آمدن هزینه‌‌های ارتباطی نیز می‌شود.

• استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود Siri

اپل به تازگی و طی ماه‌های گذشته استارت‌آپ Inductiv که در حوزه‌ AI و یادگیری ماشینی فعالیت می‌کند را خریداری کرد تا عملکرد کلی دستیار صوتی خود (Siri) را بهبود بخشیده و به‌روزرسانی کند.

هوش مصنوعی توسعه داده شده در این شرکت، خطا‌های موجود در داده‌‌ها را شناسایی و برطرف می‌کند.

با تحت مالکیت درآوردن شرکت اینداکتیو، کار پاک‌سازی و اصلاح داده‌‌ها آغاز می‌شود و راه طولانی پیش روی دو شرکت است تا اطلاعات ناقص و نادرستی که سبب اختلال در دستیار صوتی اپل (Siri) می‌شود را اصلاح کنند.

Siri به همراه دستیار صوتی گوگل (Google Assistant) و دستیار صوتی آمازون (Alexa) به عنوان سه دستیار صوتی برتر جهان، در رقابت تنگاتنگی با یکدیگر هستند.

• هوش مصنوعی می‌تواند براساس تصویر، شخصیت افراد را قضاوت کند

پژوهشگران نشان داد‌ه‌اند که هوش مصنوعی بهتر از ارزیاب‌‌های انسانی می‌تواند براساس تصاویر سلفی به ویژگی‌‌های شخصیتی افراد پی ببرد.

پژوهشگران روسی از دانشگاه HSE و دانشگاه باز علوم انسانی و اقتصاد با استارت‌آپی به نام BestFitMe همکاری کردند تا زنجیر‌ه‌ای از شبکه‌‌های عصبی مصنوعی را آموزش دهند تا براساس تصاویر چهره‌ انسان‌‌ها قضاوت‌‌های شخصیتی قابل ‌اطمینانی انجام دهد.

AI قادر بود تا براساس سلفی‌‌هایی که داوطلبان بارگذاری می‌کردند، قضاوت‌‌های بالاتر از شانس در مورد وظیفه‌مداری، روان‌نژندی، برون‌گرایی، توافق‌پذیری و گشودگی حاصل کند.

این مطالعه در نمونه‌ای متشکل از ۱۲ هزار شرکت‌کننده انجام شد که پرسش‌نامه‌‌هایی را در مورد سنجه‌‌های مربوط به ویژگی‌‌های شخصیتی براساس مدل پنج عاملی شخصیت (Big Five) تکمیل کرده و در مجموع ۳۱ هزار تصویر سلفی را بارگذاری کرده بودند.

این نتایج نشان می‌دهد که هوش مصنوعی با تکیه ‌بر تصاویر ساکن چهره از ارزیاب انسانی متوسط که بدون دانش قبلی فرد مورد هدف را می‌بیند، بهتر عمل می‌کند.

تشخیص وظیفه‌مداری آسان‌تر از چهار ویژگی دیگر بود.

به‌نظر می‌رسید پیش‌بینی‌‌های شخصیتی براساس چهره‌ زنان نسبت‌ به پیش‌بینی براساس چهره‌ مردان قابل اطمینان‌تر باشد.

از هوش مصنوعی می‌توان برای پیشنهاد محصولاتی که بهترین سازگاری را با شخصیت مشتری دارد یا برای انتخاب بهترین همتا برای افراد در تعامل‌‌های دونفره مانند خدمات به مشتری، آشنایی و آموزش خصوصی آنلاین استفاده کرد.

• افزایش سرعت تحول هوش مصنوعی بهداشت و درمان

از هوش مصنوعی در ماه‌‌های گذشته برای پیش‌بینی، نظارت، هشدار تماس، تشخیص سریع‌تر، حمل‌و‌نقل خودکار و کشف دارو‌های آزمایشگاهی استفاده شده است.

با توجه ‌به گسترش فراوان ویروس کرونا در کل جهان، کاربرد‌های نوآورانه‌ AI در بسیاری از مناطق افزایش یافته است.

در کره‌‌جنوبی، پیام‌رسانی موقعیت‌محور به ابزاری ضروری در مبارزه با بیماری کووید ۱۹ تبدیل شده است.

از هر ۱۰ نفر شهروند کر‌ه‌ای، ۹ نفر پیام‌‌ها‌ی فوریتی موقعیت‌محور را دریافت می‌کنند که به آنها درباره‌ تعداد مبتلایان در اطراف هشدار می‌دهد.

شرکت «علی‌بابا» چین هم الگوریتمی معرفی کرده که در مدت ۲۰ ثانیه (تقریبا ۴۵ برابر سریع‌تر از تشخیص انسانی) و با دقت ۹۶ درصد، می‌تواند موارد مشکوک را تشخیص دهد.

باتوجه‌به دوبرابرشدن داده‌‌های پزشکی در چند ماه گذشته، سیستم بهداشت و درمان حتی قبل از شیوع کرونا هم آمادگی استفاده از هوش مصنوعی را داشته است. ظرفیت هوش مصنوعی فراتر از تشخیص و درمان است و ملاقات حضوری و پرداخت قبوض بیمه و دیگر فرایند‌ها به‌واسطه‌ آن آسان‌تر خواهند شد.

درصورت وجود داده‌‌های کافی، AI می‌تواند شاخص‌‌های داد‌های سلامتی را برای افراد و جمعیت‌‌های مختلف ایجاد کند.

در این مرحله، احتمال کشف انواع بیماری‌‌ها افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، می‌توان با سرعت بیشتری دنیاگیری‌‌های احتمالی را شناسایی کرد.

این فرایند ساده نیست؛ زیرا در درجه‌ اول به اتصال سیستم‌‌ها به مکانیزم‌‌های کارآمد پاسخ‌گویی و هشدار نیاز است.

این نواقص در روز‌های اول شیوع کرونا آشکار شدند.

• تحول کسب و کار‌ها با هوش مصنوعی

با گسترش و پیشرفت روز‌افزون هوش مصنوعی، رهبران کسب‌و‌کار باید برای تطبیق محیط کار با این فناوری آماده شوند.

اگرچه پیشرفت هوش مصنوعی، چالش‌‌های جدیدی به‌دنبال خواهد داشت.

یکی از قابلیت‌های منحصر‌به فرد هوش مصنوعی، انجام وظایف مدیریت، قیمت‌گذاری بهتر به فروشنده‌‌ها، طراحی استخدام و… است.

پژوهشی که در مؤسسه IBM درباره‌ ارزش کسب‌وکار انجام شده، نشان می دهد که طی سه سال آینده، میلیون‌‌ها کارمند نیاز به آموزش‌‌ها و کسب‌ مهارت‌‌های جدید پیدا می‌کنند. دلیل هم تنها «پیشرفت هوش مصنوعی» است.

• مایکروسافت هوش مصنوعی را جایگزین سردبیران خود در Microsoft News کرد

مایکروسافت با توسعه‌ AI برای انتخاب اخبار در بخش Microsoft News، تعدادی از سردبیران خود را تعدیل کرد و هوش مصنوعی را جایگزین آنها کرد.

مایکروسافت اخیراً سردبیران خود را که در وب‌سایت MSN.com (با ۵۰۰ میلیون بازدیدکننده در ۱۴۰ کشور دنیا) مشغول به‌کار بودند، تعدیل و هوش مصنوعی را جایگزین آن‌ها کرده است تا اخبار مناسب را برگزینند.

الگوریتم هوش مصنوعی مایکروسافت قادر است با توجه ‌به متن خبر، عکس‌‌هایی را پیشنهاد دهد تا جذابیت خبر را افزایش دهد.

بعد‌از آن سردبیر‌ها فقط باید اخبار مهم را از میان اخبار جمع‌آوری شده توسط هوش مصنوعی انتخاب کنند و آن‌ها را بررسی کرده و در نهایت مطابق با آیتم‌‌های مدنظر در موضوعات مختلف، طبقه‌بندی کنند.

بنابراین بازدیدکنندگان، آخرین اخبار را از منابع موثق دریافت خواهند کرد.

• هوش مصنوعی و دیپ فیک

دیپ‌فیک نام یک تکنیک نرم‌افزاری مبتنی ‌بر AI است که در محتوای صوتی و تصویری دست می‌برد و آن‌ را به ‌دلخواه دگرگون می‌سازد؛ بنابراین نتیجه‌ نهایی که به ‌دست می‌آید، چیزی کاملاً متفاوت از حقیقت خواهد بود. در واقع نام این تکنیک نیز به ‌درستی عملکرد آن را آشکار می‌سازد.

هم اکنون بخوانید: همه چیز درباره دیپ فیک

دیپ‌فیک ترکیبی از یادگیری عمیق (Deep Learning) و جعل (Fake) است.

دیپ فیک، نام تکنیک جدیدی برمبنای هوش‌‌ مصنوعی است که به ‌واسطه‌ آن تصاویر و ویدئو‌‌های دروغینِ واقع‌گرایانه درست می‌شود.

فناوری دیپ فیک میلیارد‌ها نمونه از رفتار‌های انسانی را دریافت و رفتار‌هایی بسیار شبیه به واقعیت را به‌عنوان خروجی ارائه می‌کند.

با دیپ فیک می‌توان امکان و ظرفیت تعامل و درک طبیعی‌تر مکالمه را به دستیار‌های هوشمند اضافه کرد.

• کاربرد هوش مصنوعی در بازی ‌های رایانه ای

همان‌گونه كه گرافیك خوب مدل‌‌ها، صدای رویداد‌ها و انیمیشن خوب حركت‌‌های بازی، باعث واقعی‌تر شدن این بازی ها می‌شود، استفاده از روش‌‌های مختلف هوش مصنوعی نیز رفتار شخصیت‌‌های بازی را طبیعی‌تر می‌كند.

در بازی‌‌های ویدئویی و رایانه‌ای، از هوش مصنوعی برای تولید شبیه سازی هوش شخصیت‌‌های غیرقابل بازی استفاده می‌شود.

یکی از پرکاربردترین زمینه‌‌های استفاده از AI برای جایگزینی و رقابت با بازیکن‌‌های انسان است.

اوریانا (Orianna) یکی از خاص‌ترین شخصیت‌‌های بازی League of Legends است که از نظر ظاهری و قابلیت‌‌ها، از جمله کاراکتر‌هایی است که نمونه واقعی کاربرد هوش مصنوعی و قدرت‌‌های آن است.

چشم انداز آینده AI

دیدیم هوش مصنوعی چیست و چه کار‌هایی می‌کند اما بیایید ببینیم که این پیشرفت خیره کننده که در زندگی انسان امروزی جا باز کرده، قرار است در آینده چه تغییراتی در دنیا و در زندگی انسان مدرن ایجاد کند.

هوش مصنوعی هر روز بیش از پیش پیشرفت می‌کند و به شکوفایی می‌رسد و قطعاً هیچ چیز نمی تواند جلوی آن را بگیرد.

با این وجود، «استیون ‌هاوکینگ» دانشمند برجسته بریتانیایی معتقد بود تلاش‌ برای آفریدن هوش مصنوعی، تهدیدی برای وجود بشر است و توسعه کامل تکنولوژی هوش مصنوعی، حتی می‌تواند پایان نژاد بشر باشد.

جالب است بدانید این دانشمند در حالی به هوش مصنوعی بدبین بود که خود به دلیل ابتلا به یک بیماری خاص و کمیاب (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) از سیستمی که با استفاده از همین تکنولوژی کار می‌کرد، برای صحبت و برقراری ارتباط استفاده می‌کرد.

این دستگاه با استفاده از هوش مصنوعی، یاد می‌گیرد که پروفسور ‌هاوکینگ چطور فکر می‌کند و بر همین اساس واژ‌ه‌ای را پیشنهاد می‌داد که وی قصد استفاده از آن را داشت.

البته «استیون ‌هاوکینگ» در بدبینی به آینده هوش مصنوعی تنها نیست و «ایلان ماسک» بنیان‌گذار شرکت‌‌های تسلا موتورز، پی‌پال و اسپیس‌اکس نیز به آینده هوش مصنوعی بدبین است و از آن ابراز نگرانی کرده است.

«ماسک» اعتقاد دارد در آینده، دستگاه‌‌های هوشمند می‌توانند با برعهده گرفتن وظایفی که در حال حاضر بر عهده انسان ‌هاست، میلیون‌‌ها فرصت شغلی را از میان ببرند. حذف نیروی انسانی نیز قطعاً پیامد‌های اجتماعی بزرگی در پی خواهد داشت.

او نیز همچون «استیون ‌هاوکینگ» هشدار می‌دهد که هوش مصنوعی بزرگترین تهدید برای ماست و شاید روزی برسد که هوش مصنوعی جای انسان را روی زمین بگیرد!

آیا واقعاً هوش مصنوعی می‌تواند روزی به خطری جدی برای نوع بشر تبدیل شود؟!

دیگر پست های آموزشی و اخبار دنیای فناوری را نیز از دست ندهید.

راستی! شما میتوانید در بخش دیدگاه ها موضوعات مورد علاقه خود را برای مقالات بعدی که به صورت اختصاصی توسط تیم وبسایت رسمی IDH تهیه میشوند با ما در میان بگذارید.

امیدواریم از این مقاله فناورانه که در خصوص هوش مصنوعی یا همان AI و کاربردهای هوش مصنوعی به زبان ساده بود استفاده و لذت برده باشید.